Research chemicals, zoals 5-MAPB verkrijgbaar bij Chemical Collective vallen onder Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS). Deze stoffen worden gecontroleerd door de EU en daarvoor is actief onderzoek vereist in klinisch en forensische toxicologie. Voor deze onderzoeken worden regelmatig proefdieren, zoals ratten ingezet. Een onderzoeksteam van de HU, onderdeel van ONTOX, is op dit moment in Nederland bezig met baanbrekend onderzoek. ONTOX wil dierproeven vervangen door Artificial Intelligence (AI) in te zetten om de veiligheid van chemicaliën te voorspellen. Dit zou het einde betekenen van de jarenlange inzet van dierproeven.
Wat is AI of kunstmatige intelligentie
AI zorgt ervoor dat een computerprogramma leert van ervaringen en deze kan toepassen op nieuwe input. Een bekend voorbeeld is een computer die autonoom kan schaken. De computer kan zelfstandig reageren en anticiperen op de zet van zijn tegenstander (een mens). Hij wordt niet door een mens aangestuurd. AI leert door data-input en zoekt naar overeenkomsten en patronen in nieuwe gegevens. Op basis van deze overeenkomsten en patronen kunnen voorspellingen gedaan worden.
AI voor chemicaliën onderzoek
Voordat chemicaliën gebruikt mogen worden, worden deze uitgebreid getest op potentiële effecten en bijwerkingen. Deze onderzoeken worden tot op heden gedaan met de inzet van proefdieren. Om de AI werkend te krijgen wordt er vanuit literatuurstudie informatie verzameld over de aard en effecten van chemische stoffen en de interactie met organismen en cellen. Daarnaast wordt er gekeken naar het effect van verschillende doseringen. En wordt er genetische informatie toegevoegd over de specifieke gevoeligheid voor bepaalde stoppen bij verschillende organismes. Op basis hiervan kan de AI patronen herkennen en voorspellingen doen.
Inzet van proefdieren verleden tijd?
Dierproeven worden nog steeds op grote schaal ingezet bij het testen van chemicaliën en medicatie. Tot wel 100.000 dierproeven per jaar. De inzet van proefdieren ligt al lange tijd onder vuur. Deels door ethiek, maar ook omdat resultaten uit dierproeven niet altijd relevant zijn voor de effecten op de mens. Een muis en een mens verschillen daarvoor te veel van elkaar. Ruim 95% van de proeven die voor dieren veilig bevonden zijn, blijken erna alsnog onveilig voor menselijk gebruik. Tijd voor verandering dus.
Geen snelle verandering
Hoewel de inzet van proefdieren dus onder druk staat, loopt het onderzoek van ONTOX nog door tot april 2026. Door de brede, Europese steun kan dit project bij een succesvolle lancering op een Europese implementatie rekenen. Dat zou betekenen dat we naast cosmetica op dieren testen, ook stoppen met chemicaliën op dieren testen. Een positieve en duurzame oplossing.
